Michał Libera: Lethe. Akuzmatyczna Opera Buffa

Lethe. Akuzmatyczna Opera Buffa
Michał Libera

Baza, ul. Floriańska 15, Kraków
10.12.2018, godz. 20.00

„Lethe” to akuzmatyczna opera buffa, na którą składają się nagrania terenowe z Neapolu inkrustowane muzyką lokalnego kompozytora, Luciano Cilio. Neapol jest miejscem, w którym narodziła się opera buffa – gatunek, który wyżej od oficjalnego języka stawiał lokalny dialekt; od bogów i mitów – bohaterów przedmieść i ich uliczne występki; od śpiewów kształconych operowo – głosy kształtowane nie zawsze prawym życiem. Wszystko to nadal stanowi o obliczu miasta, które samo w sobie wydaje się niekończącą się operą. Bycie w Neapolu oznacza bycie całkiem dosłownie wewnątrz recytatywów i w arii a raczej wewnątrz ich unikalnego połączenia – w mowie, która staje się śpiewem; w informacji, która załamuje się w połowie, gubi swą treść na rzecz ekspresji, która artykułuje zgoła inne informacje. Codzienna mowa w swym frazowaniu i intonacji stanowi scenę transformacji zwykłych kłótni i zawołań w gesty muzyczne. One z kolei prowadzą już do serca opery, które niegdyś tak znakomicie uchwycił Robert Ashley – jest nim przecież nic innego jak muzyczny „pejzaż postaci”.

Konceptualnej i strukturalnej ramy dostarcza „Lethe” topografia czyśćca. Od swych narodzin, jest on często przedstawiany jako podwodna góra, która wystaje ponad powierzchnię i prowadzi bezpośrednio do nieba. Nie może być więc zaskoczeniem, że to na Polach Flegrejskich, na których położony jest Neapol przez długi czas szukano ziemskiej lokalizacji dla czyśćca. Nie był on jednak wyobrażany lokalnie jako miejsce przejściowe, w odróżnieniu od większości tradycji chrześcijańskich. Na odwrót: w Neapolu wierzy się, że dusze opuszczonych ludzi pozostają w czyśćcu na zawsze. Dzięki temu jednak, że są pomiędzy dwoma światami, targują się oni z żyjącymi – biorą od nich dobra pomagające ulżyć w znoju ich oczyszczania w zamian zawczasu anonsując żyjących w niebie. Być może to kupiectwo właśnie tłumaczy dlaczego z punktu widzenia ulicy tak wiele zawołań Neapolitańczyków pozostaje bez odpowiedzi. Albo raczej, że odpowiedzi te nie mogą zostać usłyszane na powierzchni ziemi.

Michal Libera (1979): socjolog pracujący w dziedzinie dźwięku i muzyki, głównie jako autor esejów dźwiękowych a także jako producent i kurator. Jest autorem adaptacji muzycznych m.in. „Kalkwerk” Thomasa Bernharda, „Kosmosu” Witolda Gombrowicza, „Niewidzialnych miast” Italo Calvino. Przy tych okazjach współpracował z Hilarym Jeffery, Petem Simonelli, Andreą Belfim, Le Quan Ninhem, Ingarem Zachem, Tomaszem Nosińskim i Rinusem van Alebeekiem. Prowadzi konceptualno-popowe wydawnictwo Populista poświęcone nadinterpretacji muzyki a także eksperymentuje z rozmaitymi narracjami dźwiękowymi (muzyka na taśmę, instalacje, opera) współpracując z Martinem Küchenem, Hilarym Jeffery, Ralfem Meinzem, Rinusem van Alebeekiem, Barbarą Kingą Majewską i innymi.

www.patakaind.blogspot.com