Połączenie w parę pojęć minimalizm i muzyka amerykańska jest odruchem jak najbardziej uprawnionym. Nurt minimal music wiódł prym w twórczości kompozytorów działających w Stanach Zjednoczonych od lat 60. XX w., a jego duch wciąż unosi się nad muzyką nową. Nad twórczością Jamesa Tenney’a oraz Frederica Rzewskiego również, choć w obu tych przypadkach jednowymiarowa klasyfikacja stanowi znaczne uproszczenie.
Nazwisko Jamesa Tenney’a nie jest być może jednym z pierwszych, które przychodzi na myśl gdyby wymieniać czołowych przedstawicieli muzyki amerykańskiej, ale niech to nie będzie zwodnicze. Jego muzyka bez wątpienia jest warta uwagi – Tenney prezentuje redukcyjne podejście do materii muzycznej, przy czym jednocześnie daje świadectwo zauroczenia fizycznością dźwięku i zgłębiania zagadnienia percepcji. Mikrointerwalikę zaprzęgniętą w algorytmy wykorzystuje z wnikliwością i wrażliwością, dając kojącą i wyważoną całość, czego przykładem jest m.in. cykl Harmonium, pisany od lat 70. Ostatni utwór z tej serii – Harmonium #7 powstał po dłuższej przerwie w roku 2000.
Twórczość Frederica Rzewskiego cechuje się wyjątkową odrębnością w panoramie muzyki amerykańskiej. Jest zaangażowana, zrodzona z buntu, odnosząca się niejednokrotnie do sytuacji społeczno-politycznych. Dla powstania utworów Coming Together i Attica impulsem stało się niechlubne wydarzenie z 1971 – stłamszone przez władze powstanie więźniów, niegodzących się na przemoc i warunki panujące w stanowym więzieniu Attica w stanie Nowy Jork. 40 zabitych, zarówno osadzonych jak i pracowników zakładu, to nie finał tego kilkudniowego zajścia. Osadzeni traktowani byli bestialsko także później i dochodzili swoich praw przez wiele lat. Wykorzystany przez Rzewskiego tekst listu jednego ze skazanych – Sama Melville’a, miejscami podniosły, miejscami niepokojący, w połączeniu z uporczywą, nieustępliwą muzyką tworzy dramatyczną i wstrząsającą narrację.
Miejsce: Radio Kraków, studio koncertowe im. Romany Bobrowskiej
Program:
Frederic Rzewski – Coming Together, Attica
James Tenney – Harmonium #7
W rozmowie: Michał Mendyk
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury — państwowego funduszu celowego, w ramach programu „Muzyka”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca. Projekt współfinansowany ze środków Miasta Krakowa.
Czas trwania: 70 minut
SPÓŁDZIELNIA MUZYCZNA CONTEMPORARY ENSEMBLE:
Małgorzata Mikluska, flet
Tomasz Sowa, klarnet
Krzysztof Guńka, saksofon
Paulina Woś, skrzypce
Barbara Mglej, skrzypce,
Jakub Gucik, wiolonczela
Aleksandra Płaczek, fortepian
Aleksander Wnuk, perkusja
Tekst: Emilia Stefańska
